می‌دانستید که تغذیه نقش کلیدی در پیشگیری و حتی دفع سنگ کلیه دارد؟ بسیاری از افراد پس از تجربه درد شدید ناشی از سنگ کلیه، به دنبال راه‌هایی برای کاهش احتمال عود آن هستند، اما چه مواد غذایی به دفع سریع‌تر سنگ کلیه کمک می‌کنند و کدام خوراکی‌ها باید محدود یا حذف شوند؟ رژیم غذایی مناسب می‌تواند یکی از مؤثرترین روش‌های طبیعی برای مدیریت این مشکل باشد که در ادامه با اصول تغذیه‌ای صحیح برای کمک به دفع سنگ کلیه آشنا می‌شویم.
مواد غذایی و نوشیدنی‌های مناسب برای سنگ کلیه
سنگ کلیه یکی از مشکلات شایع سیستم ادراری است که به دلیل تجمع مواد معدنی و نمک ها در کلیه ها ایجاد می‌شود، تغذیه مناسب به پیشگیری از تشکیل سنگ های کلیه کمک می‌کند و همچنین در مدیریت این بیماری موثر است، در ادامه، به برخی از مواد غذایی و نوشیدنی‌های مناسب برای افرادی که سنگ کلیه دارند، اشاره می‌شود.
آب کافی
نوشیدن آب کافی مهمترین اقدام برای جلوگیری از سنگ کلیه است، مصرف روزانه حدود ۲ تا ۳ لیتر آب بسته به شرایط جسمانی کمک می‌کند تا ادرار رقیق شود و از تجمع مواد معدنی در کلیه ها جلوگیری شود، هیدراته بودن بدن همچنین به دفع مواد سمی و جلوگیری از تشکیل سنگ ها کمک می‌کند.
میوه‌ها و سبزیجات حاوی ویتامین C و سیترات
میوه‌ها و سبزیجاتی مانند لیمو، پرتقال، گریپ فروت، توت فرنگی و گوجه فرنگی که حاوی سیترات هستند، به جلوگیری از تشکیل سنگ های کلیه کمک می‌کنند، سیترات باعث کاهش میزان کلسیم و اگزالات در ادرار می‌شود، که این مواد سنگ‌های کلیه را تشکیل می‌دهند.
حبوبات و غلات کامل
مصرف حبوبات مانند نخود، عدس و لوبیا و غلات کامل مانند جو دوسر، برنج قهوه‌ای و کینوا به کاهش تشکیل سنگ کلیه کمک می‌کند، این مواد غذایی غنی از فیبر و مواد مغذی هستند که به سلامتی کلیه ها و سیستم ادراری کمک می‌کنند.
مغزها و دانه‌ها
بادام، فندق، گردو، تخم کدو و تخم چیا از مغزها و دانه هایی هستند که به عنوان یک منبع سالم از چربی های مفید و فیبر مصرف می‌شوند و خطر تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهند.
چای گیاهی و آب سبزیجات
نوشیدن چای سبز و آب سبزیجات مانند آب کرفس به دفع مواد زائد از بدن کمک می‌کند، این نوشیدنی ها حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی هستند که به سلامت کلیه ها کمک می‌کنند.
بیشتر بخوانید: روش های درمان سنگ کلیه
ممنوعیت های غذایی سنگ کلیه
برای افراد مبتلا به سنگ کلیه، تغییرات در رژیم غذایی به پیشگیری از تشکیل سنگ های جدید و مدیریت سنگ های موجود کمک می‌کند، برخی مواد غذایی و نوشیدنی ها خطر تشکیل سنگ‌های کلیه را افزایش می‌دهند و بنابراین باید از مصرف آن ها خودداری کرد، در ادامه به ممنوعیت های غذایی برای افرادی که سنگ کلیه دارند، اشاره می‌شود.
مواد غذایی با میزان بالای اگزالات
افرادی که سنگ کلیه از نوع سنگ های اگزالاتی دارند، باید از مصرف مواد غذایی حاوی اگزالات بالا خودداری کنند، اگزالات ماده‌ای است که با کلسیم ترکیب شده و سنگ های کلسیم اگزالاتی ایجاد می‌کند و این مواد شامل اسفناج، چای سیاه، شکلات، بادام، چغندر و سیب زمینی شیرین است.
نمک
مصرف نمک زیاد خطر تشکیل سنگ های کلیه را افزایش می‌دهد، زیرا باعث می‌شود بدن کلسیم بیشتری دفع کند که در کلیه ها تجمع پیدا می‌کند و باعث تشکیل سنگ می‌شود، بنابراین باید از مصرف مواد غذایی پر نمک مانند غذاهای آماده، کنسروها، چیپس و تنقلات شور و غذاهای فست فود پرهیز کرد.
شکر افزوده و نوشیدنی های شیرین
نوشیدنی‌های شیرین و شکر افزوده خطر تشکیل سنگ های کلیه را بالا می‌برند، مخصوصا سنگ های کلسیم اگزالاتی، بنابراین مصرف نوشیدنی های گازدار، آبمیوه‌های بسته بندی شده و نوشیدنی های شیرین باید محدود شود.
پروتئین های حیوانی زیاد
مصرف زیاد پروتئین های حیوانی منجر به افزایش سطح اسید اوریک در بدن می‌شود که به تشکیل سنگ های اوریکی کمک می‌کند، از این رو، باید از مصرف زیاد گوشت قرمز، مرغ و سایر منابع پروتئینی حیوانی خودداری کنید و به جای آن ها از منابع پروتئینی گیاهی استفاده کنید.
نوشیدنی‌های کافئین‌دار
کافئین باعث افزایش دفع کلسیم از طریق ادرار می‌شود و به تشکیل سنگ های کلیه کمک می‌کند، بنابراین مصرف زیاد نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه، چای سیاه و نوشیدنی‌های انرژی‌زا باید محدود شود.
نوشیدنی الکلی
مصرف بیش از حد الکل باعث اختلال در عملکرد کلیه ها و افزایش خطر تشکیل سنگ های کلیه می‌شود، به همین دلیل، بهتر است مصرف الکل را محدود کنید.
در صورت عدم بهبود با رژیم غذایی به بهترین متخصص سنگ کلیه در شهریار مراجعه کنید، به منظور دریافت نوبت از دکتر محسن بهمنی با شماره ۰۹۰۵۴۳۸۳۳۹۸ تماس بگیرید.
نکاتی در خصوص تغذیه برای دفع سنگ کلیه
تغذیه نقش بسیار مهمی در پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه و دفع سنگ های موجود دارد، رعایت برخی نکات غذایی به کاهش اندازه سنگ ها و کاهش خطر تشکیل سنگ های جدید کمک می‌کند، در ادامه، به نکات تغذیه ای مهم برای دفع سنگ کلیه اشاره می‌کنیم.
- مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم مانند موز، سیب زمینی، آووکادو، گوجه فرنگی و کدو سبز به تعادل اسیدهای بدن کمک کرده و دفع کلسیم اضافی را از طریق ادرار کاهش می‌دهد، این مواد غذایی همچنین به کاهش فشار خون و حفظ سلامت کلیه ها کمک می‌کنند.
- دانه‌های چیا و دانه‌های کتان حاوی اسید های چرب امگا 3 و فیبر هستند، این دانه ها به کاهش التهاب و بهبود عملکرد کلیه ها کمک می‌کنند و این مواد به ویژه در افرادی که دچار سنگ های کلیه هستند، برای کاهش خطر التهاب مفید هستند.
- کورکومین، ترکیب فعال موجود در زردچوبه، خواص ضد التهابی دارد و به کاهش خطر تشکیل سنگ های کلیه کمک می‌کند، با افزودن زردچوبه به غذاهای خود از تشکیل سنگ های جدید پیشگیری کنید.
- مصرف زیاد فسفر در رژیم غذایی باعث تجمع این ماده در بدن و تشکیل سنگ های کلیه می‌شود، مواد غذایی حاوی فسفر بالا شامل گوشت های فرآوری شده، شیرینی های صنعتی و نوشیدنی های انرژی‌زا هستند و بنابراین بهتر است مصرف این مواد را محدود کنید.
- آب نارگیل حاوی پتاسیم و الکترولیت های طبیعی است که به حفظ تعادل مایعات در بدن کمک می‌کند، این نوشیدنی به حفظ عملکرد کلیه ها و دفع مواد زائد از بدن کمک کرده و نوشیدن آب نارگیل به خصوص بعد از فعالیت های بدنی برای کاهش فشار روی کلیه‌ها مفید است.
- آب هندوانه خاصیت دیورتیکی دارد، به این معنی که باعث افزایش تولید ادرار می‌شود و این امر به دفع سموم و مواد زائد از کلیه ها کمک می‌کند و از تجمع مواد معدنی در کلیه ها جلوگیری خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: در خصوص کسب اطلاعات بیشتر در مورد روزه داری در بیماران مبتلا به سنگ کلیه کلیک کنید.
اهمیت رعایت رژیم غذایی برای بیماران سنگ کلیه
رعایت رژیم غذایی برای بیماران سنگ کلیه اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که تغذیه مناسب به پیشگیری از تشکیل سنگ های جدید، کاهش اندازه سنگ های موجود و بهبود عملکرد کلیه ها کمک می‌کند، در ادامه به چند دلیل مهم اشاره می‌کنیم که چرا رژیم غذایی در درمان و پیشگیری از سنگ کلیه نقش حیاتی دارد.
پیشگیری از تشکیل سنگ‌های جدید
یکی از مهم ترین اهداف رعایت رژیم غذایی مناسب، جلوگیری از تشکیل سنگ های جدید است، تغذیه صحیح به کنترل سطح مواد معدنی مانند کلسیم، اگزالات، اوریک اسید و سدیم در بدن کمک می‌کند و مصرف مواد غذایی خاص، مانند آب کافی، لیمو و پرتقال و فیبر، خطر تشکیل سنگ های جدید را کاهش می‌دهد.
کاهش اندازه سنگ‌های موجود
رژیم غذایی صحیح به کاهش اندازه سنگ های موجود کمک می‌کند، برای مثال، نوشیدن آب زیاد باعث رقیق تر شدن ادرار می‌شود و مواردی مانند سیترات از رشد بیشتر سنگ‌ها جلوگیری می‌کنند.
کنترل عوامل خطرساز
بیماران سنگ کلیه دچار اختلالات متابولیک هستند که منجر به تشکیل سنگ های کلیه می‌شود و رعایت رژیم غذایی مناسب به کنترل این اختلالات متابولیک کمک کرده و خطر بروز سنگ‌های جدید را کاهش می‌دهد.
کمک به حفظ عملکرد کلیه‌ها
رژیم غذایی متعادل و سالم به حفظ سلامت کلیه ها کمک کرده و از پیشرفت مشکلات کلیوی جلوگیری می‌کند، به ویژه مصرف آب کافی و کاهش نمک و پروتئین های حیوانی فشار اضافی بر روی کلیه ها را کاهش می‌دهد و آن ها را از آسیب های بیشتر محافظت می‌کند.
پیشگیری از عوارض اضافی
در صورت عدم رعایت رژیم غذایی مناسب، سنگ های کلیه باعث عوارض اضافی مانند عفونت‌های ادراری، انسداد مجاری ادراری و آسیب به بافت کلیه می‌شوند و با استفاده از رژیم غذایی مناسب، می‌توان از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کرد و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید.
سوالات متداول
خیر. نوع رژیم بستگی به نوع سنگ دارد (کلسیمی، اسید اوریکی، سیستینی، استرووایت)، برای مثال، سنگ‌های اسید اوریکی نیاز به رژیم کم‌پروتئین دارند، در حالی که سنگ‌های اگزالات کلسیم نیازمند محدودیت در مصرف اگزالات هستند.
نه لزوماً. در مواردی که سنگ از نوع اگزالات کلسیم باشد، مصرف متعادل لبنیات حتی می‌تواند مفید باشد؛ زیرا کلسیم موجود در لبنیات به اگزالات متصل می‌شود و از جذب آن در روده جلوگیری می‌کند.
بله، آب مرکبات حاوی سیترات طبیعی است که از تشکیل سنگ جلوگیری کرده و به شکستن سنگ‌های موجود کمک می‌کند.
در نهایت…
رژیم غذایی مناسب نقش مهمی در پیشگیری و دفع سنگ کلیه دارد، با مصرف کافی آب، کاهش نمک و پروتئین حیوانی و پرهیز از مواد غذایی پر اگزالات، می‌توان خطر تشکیل سنگ را کاهش داد، انتخاب‌های غذایی درست، نه تنها به دفع طبیعی سنگ‌ها کمک می‌کند، بلکه از عود مجدد آن‌ها نیز جلوگیری می‌نماید و مشورت با پزشک برای تنظیم رژیم مخصوص، ضروری است.