جراحی سنگ کلیه؛ چه زمانی لازم است و چگونه انجام می‌شود؟

جراحی سنگ کلیه یکی از روش‌ های درمانی موثر برای دفع سنگ‌ های بزرگ یا مقاوم به درمان‌ های دارویی است، این جراحی با روش‌ های مختلفی مانند لاپاراسکوپی یا برداشت مستقیم انجام می‌شود و به کاهش درد و جلوگیری از عوارض جدی کمک می‌کند، اما سوال اینجاست که چه زمانی جراحی سنگ کلیه ضروری است و کدام روش برای شما مناسب‌تر است؟ اگر به دنبال راهنمایی کامل و پاسخ به این سوالات هستید، این مطلب را از دست ندهید.

هدف از انجام جراحی سنگ کلیه

هدف از انجام جراحی سنگ کلیه عبارت است از:

• خارج کردن سنگ‌ های بزرگ یا مقاوم به درمان‌ های غیرجراحی که نمی‌توانند به‌ صورت طبیعی یا با دارو دفع شوند.

• کاهش درد شدید و علائم آزاردهنده مانند انسداد مجاری ادراری، عفونت یا خونریزی.

• جلوگیری از آسیب دائمی به کلیه و حفظ عملکرد طبیعی آن.

• پیشگیری از عوارض جدی مثل عفونت‌ های مکرر یا نارسایی کلیوی.

• بازگرداندن جریان طبیعی ادرار و بهبود کیفیت زندگی بیمار.

انواع جراحی سنگ کلیه

انواع جراحی‌ های سنگ کلیه بسته به اندازه، محل و نوع سنگ متفاوت هستند و این روش ‌ها با توجه به شرایط بیمار و خصوصیات سنگ کلیه توسط پزشک انتخاب می‌شوند، روش های مختلف جراحی سنگ کلیه:

لیتوتریپسی

لیتوتریپسی یک روش غیرتهاجمی برای درمان سنگ ‌های کلیه است که از امواج شوک برای خرد کردن سنگ ‌ها به قطعات کوچکتر استفاده می‌کند، در این روش، بیمار بر روی یک دستگاه خاص قرار می‌گیرد و امواج شوک از بیرون بدن به سنگ ‌ها هدایت می‌شوند، این امواج سنگ ‌های کلیه را به قطعات ریزتری تبدیل می‌کنند که بتوانند به راحتی از طریق ادرار دفع شوند.

لیتوتریپسی معمولا برای سنگ ‌های کوچک تا متوسط استفاده می‌شود و نیازی به برش جراحی ندارد، بنابراین دوره بهبودی آن کوتاهتر و عوارض جانبی کمتری نسبت به روش ‌های تهاجمی دارد.

یورتروسکوپی

یورتروسکوپی یک روش درمانی است که برای برداشتن یا خرد کردن سنگ ‌های کلیه و مجاری ادراری به کار می‌رود، در این روش بهترین متخصص سنگ کلیه یک لوله نازک و منعطف به نام یورتروسکوپ را از طریق مجرای ادرار و مثانه به سمت کلیه هدایت می‌کند و یورتروسکوپ دارای دوربینی است که به پزشک امکان می‌دهد سنگ ‌ها را به‌ طور مستقیم مشاهده کند.

پس از شناسایی سنگ، پزشک با استفاده از ابزارهای مخصوص، سنگ را خرد کرده یا آن را خارج می‎کند، این روش به دلیل کم‌ تهاجمی بودن و امکان انجام آن تحت بی‌ حسی موضعی یا عمومی، به عنوان گزینه‌ ای موثر و ایمن برای درمان سنگ‌ های کلیه و حالب شناخته می‌شود و معمولا عوارض جانبی کمتری نسبت به جراحی باز دارد.

نفرولیتوتومی

نفرولیتوتومی از راه پوست، یک روش جراحی است که برای درمان سنگ‌ های بزرگ کلیه به کار می‌رود و در این روش، پزشک با ایجاد یک برش کوچک در پوست در ناحیه کمر، به کلیه دسترسی پیدا می‌کند، سپس یک لوله نازک (دیلاتور) را به داخل کلیه وارد می‌کند تا یک کانال ایجاد کند و ابزارهای جراحی و دوربین را به داخل کلیه هدایت می‌کند، این ابزارها به پزشک اجازه می‌دهند تا سنگ ‌های بزرگ را خرد کرده و یا به طور کامل خارج کند.

نفرولیتوتومی از راه پوست معمولا زمانی انجام می‌شود که سایر روش ‌های درمانی مانند لیتوتریپسی یا یورتروسکوپی مؤثر نبوده‌اند، این روش عموما به عنوان یک گزینه موثر و ایمن برای درمان سنگ ‌های بزرگ کلیه شناخته می‌شود، هرچند نیاز به بستری در بیمارستان و دوره بهبودی بیشتری دارد.

جراحی باز

جراحی باز برای درمان سنگ‌ های کلیه یک روش تهاجمی است که در موارد خاصی که سایر روش ‌ها مانند لیتوتریپسی یا یورتروسکوپی مؤثر نبوده‌اند، انجام می‌شود، جراحی باز زمانی انجام می‌شود که سنگ ‌ها بسیار بزرگ باشند یا در مکان ‌هایی قرار داشته باشند که به راحتی قابل دسترسی نیستند، این روش نیاز به بستری طولانی‌ مدت در بیمارستان و دوره بهبودی بیشتری نسبت به روش‌ های غیرتهاجمی دارد، اما در موارد شدید به نتایج بهتری منجر می‎شود و از عوارض جدی ناشی از سنگ ‌ها جلوگیری می‏کند.

انجام عمل سنگ کلیه برای چه افرادی ضروری است؟

عمل سنگ کلیه برای افرادی ضروری است که سنگ ‌های کلیه آن ‌ها به خودی خود از طریق ادرار دفع نمی‌شوند و باعث درد شدید، انسداد مجاری ادراری یا عفونت ‌های مکرر شده‌اند و همچنین در مواردی که سنگ کلیه باعث اختلال در عملکرد کلیه‌ ها یا خطر آسیب به کلیه ‌ها می‌شود، انجام جراحی ضروری است.

افرادی که سنگ ‌های بزرگی دارند که نمی‌توانند به روش‌ های غیرجراحی دفع شوند یا سنگ ‌هایی که باعث خونریزی، التهاب یا مشکلات ادراری شدید می‌شوند، نیز به جراحی نیاز دارند، تصمیم ‌گیری نهایی بر اساس ارزیابی پزشک متخصص و شرایط بیمار صورت می‌گیرد.

نحوه عمل سنگ کلیه

جراحی باز سنگ کلیه یکی از روش ‌های قدیمی و موثر برای خارج کردن سنگ‌ های بزرگ کلیه است که به روش ‌های کم تهاجمی تر مانند سنگ ‌شکنی یا آندوسکوپی پاسخ نداده‌اند و در این عمل، جراح با ایجاد یک برش بزرگ در پهلو یا شکم، به کلیه دسترسی پیدا می‌کند و سپس با دقت، سنگ را از کلیه خارج کرده و برای جلوگیری از انسداد بعدی، لوله‌ ای به نام نفروستومی برای تخلیه ادرار موقتا در کلیه قرار می‌دهد و پس از اطمینان از پاکسازی کلیه، محل جراحی بسته شده و بیمار نیاز به مراقبت‌ های بعد از جراحی سنگ کلیه جهت بهبود کامل خواهد داشت.

آمادگی های قبل از جراحی سنگ کلیه

قبل از جراحی سنگ کلیه، بیمار باید مجموعه ‌ای از آمادگی‌ ها را انجام دهد تا جراحی با کمترین عوارض و بهترین نتیجه ممکن انجام شود، ابتدا آزمایش‌ های لازم از جمله آزمایش خون، ادرار و تصویربرداری ‌های مختلف مانند سونوگرافی یا سی‌تی اسکن برای ارزیابی دقیق سنگ و وضعیت کلیه تجویز می‌شود، بیمار باید سابقه پزشکی خود، از جمله هرگونه حساسیت دارویی و داروهای مصرفی فعلی را با جراح در میان بگذارد، چرا که برخی داروها مثل رقیق‌ کننده‌ های خون باید قبل از عمل قطع شوند.

همچنین رعایت ناشتا بودن به مدت ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از جراحی الزامی است و در برخی موارد، بیمار باید مصرف مایعات را افزایش دهد تا کلیه‌ ها به‌خوبی هیدراته باشند، رعایت دستورالعمل ‌های جراح و تیم پزشکی جهت آمادگی کامل جسمی و روانی قبل از جراحی اهمیت بالایی دارد.

خطرات جراحی سنگ کلیه

عوارض جراحی سنگ کلیه شامل موارد زیر است:

• درد و تورم در محل جراحی که معمولا با مسکن کنترل می‌شود.

• عفونت ادراری یا محل جراحی که نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک دارد.

• خونریزی در حین یا بعد از عمل که در موارد نادر ممکن است نیاز به مداخله داشته باشد.

• آسیب به بافت‌ها یا اندام‌های اطراف مانند کلیه، حالب یا مثانه.

• انسداد مجاری ادراری به دلیل تورم یا باقی‌ ماندن قطعات سنگ.

• نشت ادرار از محل جراحی در برخی موارد خاص.

• عوارض ناشی از بیهوشی مانند حالت تهوع یا واکنش‌های آلرژیک.

• بازگشت یا تشکیل دوباره سنگ که نیازمند پیگیری و درمان مجدد است.

سوالات متداول جراحی سنگ کلیه

در نهایت…

جراحی سنگ کلیه  راه‌ حلی مؤثر برای رهایی از درد و مشکلات ناشی از سنگ ‌های بزرگ یا مقاوم باشد، انتخاب روش مناسب جراحی، به‌ همراه آمادگی‌ های پیش از عمل و رعایت مراقبت‌ های بعد از آن، نقشی حیاتی در موفقیت درمان و پیشگیری از عوارض احتمالی ایفا می‌کند.