رعایت رژیم غذایی بعد از سنگشکن کلیه اهمیت زیادی دارد، چرا که از بروز مجدد سنگ در آینده جلوگیری میکند. نوشیدن مقدار زیادی آب، حداقل 2.5 تا 3 لیتر در روز، برای شستشوی کلیه ها و رقیق کردن موادی که می توانند سنگ تشکیل دهند، بسیار مهم است. از جمله مرکبات مانند لیمو و پرتقال می تواند مفید باشد، زیرا حاوی سیترات است که به جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می کند.
در این مقاله، ما به غذاها و نوشیدنیهای مناسب برای مصرف سنگهای بعد از کلیه، غذاهایی که باید از آنها پرهیز کنید و برخی نکات کلی رژیم غذایی برای حفظ سلامت کلیه میپردازیم.

اهمیت رعایت رژیم غذایی بعد از سنگ شکن کلیه
رعایت رژیم غذایی بعد از سنگشکن کلیه به دلیل جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ ها اهمیت زیادی دارد،همچنین فرآیند بهبودی را تسریع میبخشد. سنگهای کلیه اصولا ناشی از تجمع مواد معدنی یا اسیدها در ادرار هستند و رژیم غذایی مناسب میتواند این ترکیبات را کنترل کند. مصرف مایعات زیاد به رقیق شدن ادرار کمک کرده و دفع باقیمانده سنگها را تسهیل مینماید. کاهش مصرف سدیم، پروتئین حیوانی، و مواد غذایی سرشار از اگزالات مانند اسفناج و چای، و افزایش مصرف مواد حاوی سیترات مثل مرکبات، به حفظ تعادل مواد معدنی کمک میکند.
غذاهایی که بعد از سنگ کلیه باید خورد؟
بعد از سنگ کلیه، مصرف غذاهایی که به پیشگیری از تشکیل مجدد سنگها کمک میکنند، توصیه میشود:
مصرف مایعات
مصرف مایعات را افزایش دهید، هیدراتاسیون برای جلوگیری از سنگ کلیه ضروری است. نوشیدن آب کافی به رقیق شدن مواد موجود در ادرار که منجر به تشکیل سنگ می شود کمک می کند. پس از دفع سنگ کلیه، مصرف حداقل 2.5 تا 3 لیتر آب در روز توصیه می شود. در آب و هوای گرم تر یا اگر به طور منظم ورزش می کنید، ممکن است حتی بیشتر نیاز داشته باشید.
همچنین می توانید از نوشیدنی هایی مانند آب لیمو و آب مرکبات استفاده کنید، زیرا این نوشیدنی ها حاوی سیترات هستند، ترکیبی که می تواند با مهار کریستالیزاسیون از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کند.
مصرف میوه و سبزیجات
میوه ها و سبزیجات سرشار از سیترات میوه ها و سبزیجات غنی از سیترات می توانند از اتصال کلسیم با اگزالات در ادرار جلوگیری کنند. این امر خطر تشکیل سنگ های اگزالات کلسیمی را که شایع ترین نوع آن است، کاهش می دهد. برخی از منابع عالی سیترات عبارتند از:
- ترکیب آب لیموی تازه در آب می تواند مصرف سیترات را افزایش دهد.
- پرتقال و گریپ فروت سرشار از سیترات هستند و سایر مواد مغذی مفید مانند ویتامین C را نیز ارائه می دهند.
- سبزیهای برگدار مانند اسفناج، کلم پیچ و سایر سبزیهای برگدار برای سلامت کلی بسیار عالی هستند.
مصرف غذاهای حاوی کلسیم
غذاهای غنی از کلسیم برخلاف تصور رایج، دشمن سنگ کلیه نیست. در واقع، کلسیم در رژیم غذایی می تواند با اتصال با اگزالات در دستگاه گوارش قبل از رسیدن به کلیه ها، به کاهش خطر ابتلا به سنگ کمک کند.
از منابع غذایی به جای مکمل ها مصرف کنید، زیرا مکمل های کلسیم با افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه مرتبط است. برخی از غذاهای عالی غنی از کلسیم عبارتند از:
- شیر، ماست و پنیر منبع خوبی از کلسیم هستند.
- اگر به لاکتوز حساسیت دارید یا گزینه های غیر لبنی را ترجیح می دهید، شیر بادام یا سویا غنی شده با کلسیم را انتخاب کنید.
- غلات کامل مانند جو، برنج قهوه ای و نان گندم کامل سرشار از مواد مغذی و فیبر هستند که می تواند به تنظیم سطح قند خون و کاهش خطر ابتلا به سنگ های اسید اوریک کمک کند. فیبر همچنین به دفع اگزالات، یک جزء کلیدی در تشکیل انواع خاصی از سنگ ها کمک می کند.
علاوه بر این، غلات کامل باعث تقویت سیستم گوارشی سالم و بهبود عملکرد کلی کلیه ها می شود.
مصرف پروتئین گیاهی
منابع پروتئینی حیوانی، به ویژه از گوشت قرمز، می تواند تولید اسید اوریک را افزایش دهد، که عامل اصلی سنگ های اسید اوریک است. برای کاهش خطر، سعی کنید مصرف پروتئین حیوانی خود را محدود کنید و آن را با منابع گیاهی مثل عدس و نخود جایگزین کنید.
بیشتر بخوانید: مراقبت های بعد از سنگ شکن کلیه
غذاهایی که بعد از سنگ کلیه باید پرهیز کرد؟
بعد از سنگشکن کلیه، پرهیز از برخی مواد غذایی ضروری است تا از تشکیل مجدد سنگها جلوگیری شود.
مواد غذایی پر اگزالات
اگر سابقه سنگ های اگزالات کلسیمی دارید، محدود کردن غذاهای غنی از اگزالات ضروری است. برخی از غذاهای پر اگزالات که باید از آنها اجتناب کرد عبارتند از:
- اسفناج
- ریواس
- چغندر
- آجیل (مخصوصاً بادام و بادام هندی)
- شکلات تلخ
مصرف نمک
نمک زیاد رژیم غذایی با سدیم بالا میتواند منجر به افزایش کلسیم در ادرار شود که می تواند به تشکیل سنگ کلیه کمک کند. کاهش مصرف نمک به کاهش خطر تشکیل سنگ کمک میکند. مانند:
- غذاهای فرآوری شده (چیپس، سوپ های کنسرو شده، گوشت های فرآوری شده)
- تنقلات شور
- فست فود
غذاهای تازه و کامل را انتخاب کنید و وعده های غذایی خود را با گیاهان و ادویه جات به جای نمک مزه دار کنید.
پروتئین حیوانی
رژیم های غذایی با پروتئین بالا، به ویژه آنهایی که سرشار از گوشت قرمز، مرغ و غذاهای دریایی هستند، می توانند سطح اسید اوریک در ادرار شما را افزایش دهند و خطر ابتلا به سنگ های اسید اوریک را افزایش دهند. پروتئین های حیوانی همچنین می توانند سطح سیترات را کاهش داده و تشکیل سنگ کلیه را آسان تر کنند. برای کاهش خطر:
1. مصرف گوشت قرمز، مرغ، ماهی و تخم مرغ را محدود کنید.
2. روی پروتئین های گیاهی به عنوان جایگزین تمرکز کنید.
نکات کلی برای پیشگیری از سنگ کلیه
1. هیدراته بمانید نوشیدن آب کافی یکی از بهترین راه ها برای جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه در آینده است. حداقل 8 تا 10 فنجان آب در روز مصرف کنید و اگر فعال هستید یا در آب و هوای گرم زندگی می کنید، بیشتر مصرف کنید.
2. وعده های غذایی متعادل بخورید روی یک رژیم غذایی متعادل و غنی از غذاهای کامل، میوه ها، سبزیجات و پروتئین های بدون چربی تمرکز کنید. از رژیم های سخت یا محدودیت های غذایی شدید که می تواند تعادل مواد مغذی را در بدن شما بر هم بزند، اجتناب کنید.
3. اندازه وعدهها را کنترل کنید، پرخوری میتواند منجر به افزایش وزن شود که یک عامل خطر برای سنگ کلیه است. حواستان به اندازه وعده ها باشد، به خصوص با غذاهایی که حاوی پورین و اگزالات هستند.
4. الکل و کافئین را محدود کنید در حالی که مصرف متعادل خوب است، مصرف بیش از حد الکل و نوشیدنی های کافئین دار می تواند بدن شما را کم آب کند و خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهد.
سوالات متداول
خیر، لبنیات کمچرب منبع خوبی از کلسیم است و میتواند از جذب اگزالات در روده جلوگیری کند.
مرکبات مثل لیمو، پرتقال و گریپفروت به دلیل داشتن سیترات مفید هستند. همچنین میوههایی مانند هندوانه و خیار برای افزایش دفع ادرار مناسباند.
بله، غذاهای کنسروی و فرآوری شده معمولاً حاوی سدیم زیادی هستند و باید از آنها پرهیز کرد.
در نهایت…
یک رژیم غذایی متعادل کلیدی برای بهبودی از سنگ کلیه و جلوگیری از بروز سنگ های آتی است. باید بر روی مصرف هیدراتاسیون، غذاهای کامل و مصرف متوسط اگزالات ها و پروتئین های حیوانی تمرکز کنید. با گنجاندن غذاهای مناسب در رژیم غذایی خود و پرهیز از مواد پرخطر، می توانید کلیه های سالم خود را حفظ کرده و خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش دهید.