انواع جراحي سنگ سيستم ادراری

انواع جراحي سنگ سيستم ادراري متناسب با اندازه، محل و ترکیب سنگ وجود دارد. اورتروسکوپی شامل استفاده از یک اسکوپ نازک است که از مجرای ادرار و مثانه عبور می کند تا مستقیماً سنگ ها را با لیزر تجسم برداشته یا تکه تکه کند. نفرولیتوتومی از راه پوست (PCNL) یک روش کم تهاجمی برای سنگ‌های بزرگتر یا پیچیده‌تر کلیه است که شامل یک برش کوچک در پشت برای دسترسی مستقیم به کلیه است. جراحی باز یا لاپاراسکوپی به ندرت مورد نیاز است، اما ممکن است برای سنگ های بسیار بزرگ یا پیچیده استفاده شود، که نیاز به برش برای برداشتن مستقیم سنگ ها دارد. هر روش نشانه های خاصی دارد و بر اساس ارزیابی جامع وضعیت بیمار انتخاب می شود.

آشنایی با انواع جراحي سنگ سيستم ادراري

برای دفع و از بین بردن سنگ های مجاری ادراری، روش های درمانی متفاوتی با توجه به شرایط بیمار وجود دارد. انواع عمل سنگ سیستم ادراری شامل:

لیتوتریپسی با شوک ‌ویو خارجی

این روش از امواج شوک برای شکستن سنگ‌ها به قطعات کوچکتر استفاده می‌کند تا بتوانند به‌ طور طبیعی از طریق ادرار دفع شوند.

یورتروسکوپی

در این روش، یک دستگاه نازک و انعطاف‌پذیر به نام یورتروسکوپ از طریق مجرای ادرار به داخل حالب یا مثانه وارد می‌شود تا سنگ‌ها مشاهده و برداشته شوند. گاهی از لیزر برای خرد کردن سنگ‌ها استفاده می‌شود.

نفرولیتوتومی پوستی

این روش برای سنگ‌های بزرگ کلیه کاربرد دارد. جراح یک برش کوچک در پوست ایجاد کرده و یک تونل به داخل کلیه می‌سازد تا ابزارهای جراحی بتوانند سنگ‌ها را خارج کنند یا خرد کنند.

سيستوليتولاپكسي

مربوط به سنگهاي مثانه است كه در مورد سنگهاي مثانه روش pccl يا شكستن سنگها با يك برش كوچك از طريق پوست هم کاربرد دارد(در سنگهاي بزرگ).

جراحی باز

این روش در موارد نادر و پیچیده که سایر روش‌ها موثر نیستند، انجام می‌شود. جراح یک برش بزرگتر در پوست ایجاد می‌کند تا به سنگ‌ها دسترسی پیدا کند و آن‌ها را خارج کند.

جراحی لاپاروسکوپی

این روش از جراحی باز بسیار کم تهاجمی تر است و شامل ایجاد برش ‌های کوچک در ناحیه شکم و استفاده از ابزارهای نازک و دوربین لاپاراسکوپی برای مشاهده و برداشتن سنگ ‌ها است. جراحی لاپاروسکوپی زمان بازیابی کوتاهی داشته و دوران نقاهت به سادگی پشت سر گذاشته می‌شود.

بیشتر بخوانید: درمان تنگی مجرای ادرار

چه زمانی جراحی سنگ سیستم ادراری ضروری است؟

جراحی سنگ سیستم ادراری زمانی ضروری است که سنگ‌ها نتوانند به ‌طور طبیعی از بدن دفع شوند یا باعث بروز مشکلات جدی در سلامتی بیمار شوند. شرایط زیر معمولاً نیاز به جراحی دارند:

1.  سنگ‌هایی که بسیار بزرگ هستند (معمولاً بزرگتر از 5 میلی‌متر) به سختی می‌توانند به‌طور طبیعی دفع شوند و ممکن است باعث انسداد مجاری ادراری شوند.

2.  درد شدید که با داروهای مسکن کنترل نمی‌شود و بیمار را در انجام فعالیت های روزمره ناتوان می‌کند، معمولاً نیاز به جراحی دارد.

3.  سنگ‌هایی که باعث انسداد جریان ادرار می‌شوند، می‌توانند منجر به آسیب به کلیه‌ها و عفونت‌های مجاری ادراری شوند که نیازمند مداخله جراحی هستند.

4.  عفونت‌های مکرر یا شدید مجاری ادراری که به دلیل سنگ‌ها به وجود می‌آیند، نیاز به حذف سنگ‌ها دارند.

5.  سنگ‌هایی که باعث آسیب به عملکرد کلیه‌ها می‌شوند یا منجر به نارسایی کلیه می‌گردند، نیاز به جراحی دارند.

6.  سنگ‌هایی که با روش‌های غیر جراحی مثل لیتوتریپسی شوک ویو (ESWL) قابل شکستن نیستند، نیاز به جراحی دارند.

7.  در برخی موارد، مشکلات ساختاری مجاری ادراری یا کلیه‌ها ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند تا سنگ‌ها حذف شوند و عملکرد طبیعی بازگردانده شود.

8.  اگر درمان‌های غیر جراحی مثل دارو و تغییرات رژیم غذایی نتوانند سنگ‌ها را دفع کنند یا از تشکیل سنگ‌های جدید جلوگیری کنند، جراحی ضروری است.

9.  سنگ‌هایی که باعث خونریزی شدید یا مداوم در ادرار می‌شوند، نیاز به حذف با جراحی اضطراری و اورژانسی دارند.

بیشتر بخوانید: ناباروری

مراقبت های بعد از جراحی و بهبودی

مراقبت‌ های بعد از جراحی و بهبودی سیستم ادراری بسیار مهم است تا از عوارض جانبی جلوگیری شده و فرایند بهبودی سریع ‌تر انجام شود. موارد زیر به عنوان مراقبت ‌های بعد از جراحی سنگ ‌های سیستم ادراری پیشنهاد می‌گردد که مهم است، رعایت کنید.

✅ بعد از جراحی، استراحت کافی داشته باشید و از فعالیت ‌های سنگین خودداری کنید.

✅ نوشیدن آب و مایعات به مقدار زیاد، به دفع بهتر سنگ ‌ها و جلوگیری از تشکیل مجدد آن ‌ها کمک می‌کند. حداقل 8 لیوان آب در روز توصیه می‌شود.

✅ رژیم غذایی کم‌ نمک و کم ‌چرب با مصرف متعادل پروتئین‌ ها و اجتناب از مصرف بیش از حد غذاهای حاوی اگزالات (مانند اسفناج، خرما، چغندر و شکلات) می‌تواند به جلوگیری از تشکیل سنگ ‌های جدید کمک کند.

✅ داروهای تجویز شده توسط پزشک را به موقع و به ‌طور کامل مصرف کنید. این داروها شامل آنتی‌بیوتیک ‌ها برای جلوگیری از عفونت، داروهای ضد درد و داروهایی برای کمک به دفع سنگ ‌ها است.

✅ علائم عفونت مانند تب، درد شدید، تورم یا خروج ترشحات چرکی از زخم را جدی بگیرید و در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فوراً به پزشک اورولوژی مراجعه کنید.

✅ با مشورت پزشک، فعالیت‌های بدنی سبک مانند پیاده‌ روی را شروع کنید تا جریان خون بهتر و بهبودی سریع ‌تر صورت گیرد. از انجام فعالیت ‌های سنگین و ورزش‌های پرفشار تا زمانی که پزشک اجازه نداده است، خودداری کنید.

سوال متداول

در نهایت…

انواع جراحي سنگ سيستم ادراري در موارد خاصی که سنگ ‌ها به روش ‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند یا باعث مشکلات جدی می‌شوند، ضروری است. انتخاب روش مناسب و رعایت مراقبت ‌های پس از جراحی می‌تواند به بهبود سریع ‌تر بیمار و کاهش خطر تشکیل مجدد سنگ ‌ها کمک کند. توجه به توصیه ‌های جراح و پیگیری‌های منظم با پزشک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.