با وجود اینکه این عمل بسیاری از علائم آزاردهنده مانند تکرر ادرار یا انسداد مجاری را برطرف می‌کند، اما عوارضی همچون خونریزی پس از جراحی پروستات از نگرانی های شایع بیماران و خانواده‌ها است، بسیاری از افراد پس از عمل با این پرسش روبه‌رو می‌شوند که آیا مشاهده خون در ادرار طبیعی است یا نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر محسوب می‌شود؟ شدت و مدت خونریزی چه زمانی نیاز به پیگیری فوری پزشکی دارد؟ در این مطلب قصد داریم به بررسی علل خونریزی بعد از جراحی پروستات، راهکارهای پیشگیری و روش های کنترل آن بپردازیم تا بیماران با آگاهی بیشتر روند بهبودی را طی کنند.
علل شایع خونریزی بعد از جراحی پروستات
علل شایع خونریزی بعد از جراحی پروستات متنوع است و به عوامل مختلفی مرتبط است، مهم ترین دلایل عبارتند از:
آسیب به عروق خونی
در جراحی پروستات، بافت پروستات تراشیده یا برداشته می‌شود و این فرآیند منجر به آسیب به رگ های خونی کوچک یا بزرگ اطراف پروستات می‌شود، در بیشتر موارد خونریزی خفیف است، اما در برخی بیماران نیاز به اقدامات پزشکی یا تکرار مداخله وجود دارد.
ریزش لخته های خون در مجاری ادراری
بعد از عمل، لخته های خون در مثانه یا مجرای ادرار شکل می‌گیرند و حرکت یا دفع این لخته ها موجب خون در ادرار می‌شود، این حالت موقتی است، اما اگر لخته‌ها بزرگ باشند، جریان ادرار را مسدود کرده و خونریزی شدیدتری ایجاد می‌کنند.
عفونت مجاری ادراری یا مثانه
پس از جراحی پروستات، خطر عفونت در دستگاه ادراری افزایش می‌یابد و عفونت موجب التهاب و آسیب به بافت‌ها شده و خونریزی را تشدید می‌کند، این حالت با تب، سوزش ادرار و تکرر همراه است و نیاز به درمان آنتی بیوتیکی دارد.
فشار بیش از حد یا فعالیت زودهنگام
فعالیت های سنگین مانند بلند کردن اجسام یا ورزش شدید بلافاصله پس از عمل، فشار داخل شکم و مثانه را افزایش می‌دهد. و این فشار به رگ های ترمیم شده آسیب زده و موجب خونریزی یا بازگشت خون در ادرار می‌شود.
تأثیر داروهای رقیق کننده خون
داروهایی مانند آسپرین، وارفارین یا داروهای ضد انعقاد جدید، خاصیت لخته سازی خون را کاهش می‌دهند و مصرف آن‌ها در دوره بعد از جراحی، احتمال بروز خونریزی شدید و طولانی را افزایش می‌دهد.
تأخیر در ترمیم بافت پروستات
در برخی بیماران به دلیل بیماری های زمینه‌ای مانند دیابت یا مشکلات انعقادی، روند بهبود زخم کندتر است، این موضوع باعث می‌شود رگ ها و بافت ها دیرتر ترمیم شده و خونریزی بیش از زمان طبیعی ادامه می‌یابد.
زمان و شدت خونریزی چه میزان طبیعی است؟
پس از جراحی پروستات، مشاهده خون در ادرار تا حدود ۲ تا ۴ هفته طبیعی است و به صورت صورتی یا قرمز کم رنگ دیده می‌شود، این خونریزی اغلب خفیف بوده و با مصرف مایعات و استراحت کاهش می‌یابد و گاهی با دفع لخته یا فعالیت بدنی، شدت آن موقتا بیشتر می‌شود که جای نگرانی ندارد، اما اگر خونریزی بسیار شدید باشد، لخته های بزرگ دیده شود، بیش از یک ماه ادامه یابد یا با علائمی مانند تب و سوزش همراه باشد، نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد.
اقدامات فوری در صورت خونریزی شدید بعد از عمل پروستات
اقدامات فوری در صورت خونریزی شدید بعد از جراحی پروستات بسیار حیاتی است تا از بروز عوارض جدی جراحی پروستات جلوگیری شود، مهم ترین اقدامات عبارتند از:
- مراجعه فوری به پزشک یا اورژانس، چرا که خونریزی شدید خطرناک بوده و نیاز به بررسی تخصصی دارد.
- بیمار باید بلافاصله استراحت کرده و از هرگونه فشار یا حرکت اضافی خودداری کند.
- مصرف آب به رقیق شدن ادرار و شست و شوی لخته‌ها کمک می‌کند.
- در صورت مصرف داروهایی مانند آسپرین یا وارفارین، باید فورا به پزشک اطلاع داده شود.
- در موارد خونریزی شدید، پزشک از شست و شوی مثانه یا سوندگذاری برای تخلیه لخته‌ها استفاده می‌کند.
- برای بررسی علت خونریزی شدید، آزمایش خون، سونوگرافی یا سایر روش های تشخیصی انجام می‌شود.
روش های درمان خونریزی بعد از جراحی پروستات
درمان خونریزی بعد از جراحی پروستات بسته به شدت و علت آن متفاوت است و به صورت مرحله‌ای انجام می‌شود:
استراحت و افزایش مصرف مایعات
در خونریزی های خفیف، استراحت کافی و مصرف آب زیاد کمک می‌کند تا ادرار رقیق شود و لخته‌های کوچک راحت‌تر دفع شوند، این اقدام ساده در چند روز اول بعد از عمل توصیه می‌شود و باعث کاهش تحریک مثانه و مجاری ادراری خواهد شد.
تنظیم داروهای ضد انعقاد
بیمارانی که داروهایی مثل آسپرین یا وارفارین مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض خونریزی قرار دارند و بهترین جراح پروستات در شهریار این داروها را موقتا قطع یا دوز آن‌ها را تنظیم می‌کند تا بدن فرصت ترمیم پیدا کند، قطع خودسرانه دارو خطرناک است و باید فقط تحت نظر پزشک انجام شود.
داروهای هموستاتیک
پزشک داروهای خاصی برای کمک به لخته شدن خون تجویز می‌کند و این داروها با تقویت مکانیسم انعقاد، مانع ادامه خونریزی می‌شوند، استفاده از این داروها باید با دقت و تحت نظر پزشک باشد زیرا مصرف بیش از حد منجر به لخته های خطرناک در رگ‌ها می‌شود.
سوندگذاری
وقتی لخته های خون باعث انسداد جریان ادرار می‌شوند، پزشک از سوند فولی برای شست و شوی مثانه استفاده می‌کند که این کار باعث تخلیه لخته ها و کاهش فشار در مثانه می‌شود، در بسیاری از موارد، این اقدام ساده خونریزی را کنترل و علائم بیمار را به سرعت کاهش می‌دهد.
سوزاندن رگ های خونی
اگر خونریزی شدید باشد و با شست و شو کنترل نشود، پزشک با استفاده از روش اندوسکوپی رگ های خونریزی دهنده را می‌بندد یا می‌سوزاند، این کار مانع از ادامه خونریزی می‌شود و در عین حال نیازی به جراحی باز ندارد.
جراحی مجدد
در شرایط نادر که خونریزی شدید و کنترل ناپذیر باشد، بیمار نیاز به جراحی مجدد دارد و در این جراحی پزشک بافت آسیب دیده یا رگ های خونریزی دهنده را ترمیم می‌کند، این گزینه آخرین مرحله درمان است و تنها در موارد حاد به کار می‌رود.
پیشگیری از خونریزی بعد از عمل پروستات
برای پیشگیری از خونریزی بعد از عمل پروستات، رعایت نکات زیر اهمیت ویژه‌ای دارد:
- مصرف داروهای رقیق‌کننده خون (مانند وارفارین یا آسپرین باید تنها با نظر پزشک متوقف یا تنظیم شود.
- رعایت نکات مراقبتی بعد از عمل پروستات که شامل اجتناب از فعالیت های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین می‌شود، خطر خونریزی را کاهش می‌دهد.
- نوشیدن آب کافی به جلوگیری از یبوست و فشار اضافی هنگام دفع کمک می‌کند.
- مصرف فیبر و در صورت نیاز استفاده از ملین های توصیه شده توسط پزشک، فشار بر ناحیه جراحی را کاهش می‌دهد.
- تمیز نگه داشتن و رعایت نکات بهداشتی مربوط به سوند، از عفونت و خونریزی جلوگیری می‌کند.
- مراجعه به پزشک طبق زمان بندی برای بررسی وضعیت ترمیم زخم و کنترل علائم خونریزی.
سوالات متداول
علائم خونریزی خطرناک شامل ادرار قرمز تیره یا با لخته های بزرگ، خونریزی مداوم بیش از چند روز، تب، ضعف، درد شدید یا انسداد ادرار است و نیاز به مراجعه فوری دارد.
عوامل افزایش دهنده خونریزی شامل مصرف داروهای رقیق کننده خون، فشار یا فعالیت بدنی زیاد، عفونت مجاری ادراری، مشکلات انعقادی و ترمیم کند بافت‌ها است.
در نهایت…
خونریزی بعد از جراحی پروستات یکی از عوارض شایع اما قابل کنترل است و با رعایت استراحت کافی، مصرف مایعات، پیگیری داروهای رقیق کننده خون و مراقبت های بهداشتی می‌توان شدت و مدت خونریزی را کاهش داد، تشخیص به موقع علائم خطرناک مانند خون قرمز تیره، لخته های بزرگ یا درد شدید، و مراجعه سریع به پزشک، از بروز عوارض جدی جلوگیری می‌کند و روند بهبودی بیمار را تسریع می‌کند.